در تصویربرداری اولتراسوند از شکم یا همان سونوگرافی شکم، از امواج صوتی برای تولید تصاویر ساختارهای بالای شکم استفاده می شود.سونوگرافی روشی غیرتهاجمی است و در آن از اشعه یونیزه کننده استفاده نمی شود. مجموعه تخصصی مطب چین، در این متن به بررسی سونوگرافی شکمی و مواردی که می توان با آن تشخیص داد، خواهیم پرداخت.
سونوگرافی شکم چیست؟
سونوگرافی شکمی نوعی تصویربرداری پزشکی بی خطر و بدون درد است. در این روش، با استفاده از امواج صوتی تصاویری از داخل بدن تولید می شود. به تصویربرداریِ اولتراسوند، اسکن اولتراسوند یا سونوگرافی نیز گفته می شود. در سونوگرافی از پروب (مبدل) و ژل استفاده می شود. امواج صوتی با فرکانس بالا از پروب و از طریق ژل به داخل بدن منتقل می شوند. این کاوشگر صداهایی را که به عقب برمی گردند جمع می کند. رایانه از این امواج صوتی برای ایجاد تصویر استفاده می کند. در سونوگرافی از اشعه استفاده نمی شود.
از آنجا که تصاویر سونوگرافی در زمان واقعی ثبت می شوند، می توانند ساختار و حرکت اندام های داخلی بدن را نشان دهند. آنها همچنین می توانند جریان خون از طریق رگ های خونی را نشان دهند.
تصویربرداری با سونوگرافی یک آزمایش پزشکی غیرتهاجمی است که به پزشکان کمک می کند تا شرایط پزشکی را تشخیص داده و درمان کنند.
سونوگرافی شکمی تصویری از اندام ها و سایر ساختارهای بالای شکم را تولید می کند. یک مطالعه سونوگرافی داپلر ممکن است بخشی از معاینه سونوگرافی شکم باشد. سونوگرافی داپلر یک روش سونوگرافی ویژه است که حرکت مواد در بدن را ارزیابی می کند. این به پزشک اجازه می دهد تا جریان خون را از طریق عروق و رگهای بدن ببیند و ارزیابی کند.
سونوگرافی شکم چگونه انجام می شود؟
برای آزمایش سونوگرافی شکم، یک متخصص پزشکی آموزش دیده (متخصص سونوگرافی) ژل مخصوصی روی شکم شما می زند. سپس پروب را روی ژل حرکت می دهد. امواج صوتی حاصل از این پروب از طریق پوست شما عبور می کند و از بافت های نرم (مانند اندام ها) برمی گردد. تصاویر در همان زمان روی صفحه مانیتور نمایش داده می شوند.
سونوگرافی شکم می تواند به پزشک کمک کند تا اندام های زیادی را در شکم بیمار ببیند. اگر در هر یک از این نواحی بدن مشکلی داشته باشید، پزشک ممکن است سونوگرافی را توصیه کند:
- رگهای خونی در شکم
- کیسه صفرا
- روده ها
- کلیه ها
- کبد
- پانکراس
- طحال
- سونوگرافی شکمی می تواند به پزشک کمک کند تا علت درد معده یا نفخ شکم را ارزیابی کند. این سونوگرافی همچنین می تواند به بررسی سنگ کلیه، بیماری های کبدی، تومورها و بسیاری از شرایط دیگر کمک کند.
تفاوت سونوگرافی شکم و لگن چیست؟
بیشتر پزشکان، سونوگرافی شکمی را نوعی سونوگرافی لگن می دانند زیرا بافت های داخل لگن (استخوان های مفصل ران) را ارزیابی می کند. انواع دیگر سونوگرافی لگن شامل سونوگرافی ترانس واژینال و سونوگرافی مقعدی است.
در سونوگرافی شکم چه چیزهایی مشخص می شود؟
در سونوگرافی شکمی، می توان اندام های داخلی و مشکلات گوناگونی را بررسی نمود. از جمله:
- کبد
- پانکراس
- کیسه صفرا یا سنگ صفرا یا التهاب کیسه صفرا
- کلیه ها
- طحال
- مثانه
- رگ های خونی شکمی (مانند ورید اجوف تحتانی و آئورت)
- سنگ مثانه
- طحال بزرگ شده
- سرطانهایی مانند سرطان معده یا سرطان لوزالمعده.
- بیماری کبد چرب
- انسداد جریان خون (مانند لخته)
- تنگ شدن عروق
- کاهش یا عدم وجود جریان خون در اندام های مختلف، مانند بیضه ها یا تخمدان
- افزایش جریان خون ، که ممکن است نشانه ای از عفونت باشد.
همچنین، سونوگرافی شکمی یک آزمایش معمول برای بررسی نوزاد متولد نشده در تمام دوران بارداری است. ارائه دهندگان اغلب این آزمایش را سونوگرافی قبل از تولد یا سونوگرافی بارداری می نامند.
پیش از انجام سونوگرافی شکمی چه کارهایی لازم است انجام شود؟
برای اطمینان از دقیق ترین نتیجه آزمایش، لازم است دستورالعمل ها توسط بیمار اجرا شوند. پزشک ممکن است از بیمار بخواهد که خوردن و آشامیدن را چند ساعت قبل از انجام سونوگرافی متوقف کند. در بعضی موارد، ممکن است لازم باشد که مقدار مشخصی آب قبل از آزمایش بنوشید. احتمالاً داشتن مثانه یا معده پر (یا خالی) گاهی اوقات منجر به تار شدن تصاویر سونوگرافی شکمی می شود. از بیمار لازم است از پزشک خود بپرسد پیش از انجام سونوگرافی چه مواد غذایی را مصرف کند. برای انجام سونوگرافی شکم ، بیمار به پشت روی یک میز راحت دراز می کشد. لازم است پیراهن یا بالاپوش خود را درآورده و یا لباس بیمارستان بپوشد. در مجموع مراحل آماده سازی، بستگی به نوع سونوگرافی بیمار دارد.
اجزای دستگاه سونوگرافی
اسکنرهای اولتراسوند از یک کامپیوتر، صفحه نمایش فیلم و یک مبدل (یا همان پروب) تشکیل شده اند. مبدل یک وسیله کوچک دستی است که شبیه میکروفون است. در برخی از سونوگرافی ها ممکن است در طول یک آزمایش، از مبدل های مختلف (با قابلیت های مختلف) استفاده کنند. مبدل، امواج صوتی نامفهوم و با فرکانس بالا را به داخل بدن می فرستد.
تصاویر سونوگرافی بلافاصله بر روی صفحه نمایش ویدئو که مانند مانیتور کامپیوتر است، قابل مشاهده است. رایانه بر اساس بلندی صدا (دامنه)، گام (فرکانس) و مدت زمان بازگشت سیگنال اولتراسوند به مبدل، تصویر را ایجاد می کند.
فواید و خطرات سونوگرافی
فواید:
- اسکن اولتراسوند یا همان سونوگرافی روشی غیر تهاجمی است.
- گاهی اوقات، ممکن است معاینه سونوگرافی به طور موقت ناخوشایند باشد، اما دردناک نیست.
- سونوگرافی به طور گسترده ای در دسترس است. استفاده از آن آسان بوده و هزینه کمتری نسبت به سایر روش های تصویربرداری دارد.
- تصویربرداری با سونوگرافی بسیار بی خطر است و از اشعه در آن استفاده نمی شود.
- اسکن اولتراسوند تصویری واضح از بافت های نرم ارائه می دهد که در تصاویر اشعه ایکس به خوبی نشان داده نمی شوند.
- سونوگرافی، تصویربرداری در زمان واقعی را فراهم می کند و آن را به ابزاری مناسب برای هدایت روشهای کم تهاجمی مانند بیوپسی سوزن و استنشاق مایعات تبدیل می کند.
خطرات:
سونوگرافی تشخیصی استاندارد هیچ اثر مضر شناخته شده ای بر روی انسان ندارد.
