امروزه استفاده از وسایل پزشکی نه تنها برای درمان، بلکه برای کمک در زندگی روزمره افراد عادی نیز جایگاه ویژه ای پیدا نموده است. پالس اکسیمتر خوب یکی از تجهیزات پزشکی مفید محسوب می شود که به کمک ورزشکاران در تمرینات ورزشی آمده است.
پالس اکسیمتر چیست؟
پالس اکسیمتر یا اکسیژن سنج خون یک دستگاه الکترونیکی کوچک است که می تواند میزان درصد اشباع اکسیژن خون سرخرگ فرد را به کمک یک پروب نوری اندازه گیری نماید. این دستگاه به انتهای انگشت اشاره وصل شده و به کمک نور مادون قرمز نامرئی و نور قرمز قابل مشاهده که به انگشت تابیده می شود، میزان اکسیژن خون را می سنجد. این سنجش بر اساس محاسبه تفاوت بین مقدار نور جذب شده توسط خون اکسیژن دار و خون فاقد اکسیژن صورت می پذیرد. نتایج این دستگاه نشان می دهند که قلب، ریه ها و سیستم گردش خون فرد، در همان لحظه، در چه وضعیتی از کارایی و سلامت قرار دارند.
اجزاء و روش کار دستگاه پالس اکسیمتر
پالس اکسیمتر از دو بخش اصلی پروب حس گر و نمایشگر دیجیتالی تشکیل شده است. بخش حس گر در حقیقت شامل دو دیود منتشر دهنده نور (یک نور قرمز، با طول موج مخصوص هموگلوبین اکسیژن دار (هموگلوبین اشباع) ۶۶۰ نانو متر، و یک نور مادون قرمز، با طول موج مخصوص هموگلوبین بدون اکسیژن (هموگلوبین غیر اشباع) ۹۳۰ نانو متر) به همراه دو حسگر دریافت کننده نور می باشد.
هر یک از هموگلوبین ها قادر هستند تا میزان مشخصی از نور منتشر شده را جذب کنند. سپس حسگرهای گیرنده، نور باقیمانده بعد از جذب را دریافت نموده و اندازه گیری می کنند. هر چه حسگر نور کمتری را دریافت کند، نشان دهنده آن است که میزان بیشتری از هموگلوبین مربوطه در خون وجود دارد. با این روش دستگاه پالس اکسیمتر ن درصد اشباع اکسیژن ( SPO2) را در خون فرد محاسبه نموده و روی نمایشگر نمایش می دهد.
پالس اکسیمتر خوب چه اطلاعاتی را به کاربر نشان می دهد؟
معمولا پالس اکسیمتر در صفحه نمایشگر خود علاوه بر نمایش SPO2 خون، تعداد ضربان قلب و منحنی SPO2 را نیز نمایش می دهد.
یک دستگاه پالس اکسیمتر خوب برای تعیین درصد درست SPO2، می بایست به جریان خون شریانی دسترسی داشته باشد. معمولا پروب را می توان روی انگشت سبابه، شست پا، نوک بینی و نرمه گوش قرار داد. ولی هر عاملی که جریان خون را در ناحیه متصل به پروب دچار اختلال نماید، موجب خطا در درصد SPO2 پالس اکسیمتر خواهد شد. لاک ناخن، اختلالات عروقی، فشار خون بالا یا پایینی، دمای غیر عادی بافت، تابش مستقیم نور خورشید به پروب، سفت بستن پانسمان و محکم قرار دادن پروب بر روی عضو از جمله عواملی محسوب می گردد که بر صحت نتایج پالس اکسیمتر موثر است.
اندازه گیری میزان اشباع اکسیژن در شرایط بحرانی و در بیمارستان، و نیز برای بیمارانی که دارای شرایط مزمن تنفسی مانند آسم هستند حائز اهمیت است.
میزان اکسیژن لازم برای بدن
بدن انسان در حدود ۹۰ درصد از انرژی خود را از تنفس تامین می نماید. تنفس در حقیقت به معنی رساندن اکسیژن به بدن است. سلول های بدن برای شکست پیوند شیمیایی ترکیبات غذایی (مانند قند، کربوهیدرات و پروتئین) و آزاد کردن انرژی موجود در آنها نیاز به اکسیژن هوا دارند. کمبود اکسیژن خون موجب اختلال در فعالیت بدنی شده و باعث تجمع مواد زائد تولید شده در هنگام فعالیت عضلات در بدن می گردد. نتیجه کاهش سطح SPO2، اثرات ناخوشایندی مثل خستگی، سردرد و گیجی خواهد بود. به طور معمول میزان اشباع اکسیژن در بدن یک فرد سالم از ۹۷ تا ۹۹ درصد متغیر بوده و SPO2 بیشتر از ۹۲ درصد یک رقم ایمن و طبیعی محسوب می گردد.
اهمیت سطح اکسیژن اشباع خون در هنگام ورزش
در هنگام ورزش، به دلیل افزایش دی اکسید کربن و اسید لاکتیک، مرکز تنفسی مغز انسان به عضلات تنفسی فرمان عمیق و سرعتی شدن تنفس را می دهد، تا بدن قادر به دفع تمام دی اکسید کربن اضافه و تامین اکسیژن بیشتری برای عضلات باشد.
شدت نفس کشیدن در هنگام ورزش بستگی به شدت تحرک و فعالیت فرد دارد. به بیان دیگر فرد ورزشکار می تواند شدت ورزش خود را با میزان تنفس خود تعیین کند. برای مثال در ورزش های هوازی نفس کشیدن باید به شیوه دیافراگمی (با حداکثر ظرفیت ریه) و عمیق باشد تا اکسیژن مورد نیاز بدن تامین شود.
کوهنوردی یکی دیگر از ورزش هایی است که ارتباط مستقیم با میزان اکسیژن محیط دارد. بهتر است میزان اکسیژن اشباع خون در هنگام حرکت در ارتفاعات کنترل شود تا از بروز حوادث تلخ و اختلالات جسمی بتوان جلوگیری نمود.
استفاده از یک پالس اکسیمتر خوب می تواند فرد را از وضعیت اکسیژن اشباع خون مطلع نماید تا در صورت کسر اکسیژن، فرد روش تنفس خود را اصلاح نماید.
پالس اکسیمتر خوب برای استفاده ورزشکاران
مطب چین در کنار سایر تجهیزات پزشکی و وسایل معاینه ضروری برای پزشکان، به عرضه و تهیه دستگاه های خانگی و مورد نیاز کاربران غیر پزشک نیز پرداخته است. شما می توانید در این صفحه، با توجه به نیاز خود از برندهای مختلف پالس اکسیمتر بازدید نمایید. ورزشکاران به عنوان کاربران غیر پزشک می توانند از پالس اکسیمترهای انگشتیاستفاده کنند، که میزان SPO2 و ضربان قلب را نمایش می دهند. در نمونه های کنسولی پالس اکسیمتر ویژگی هایی مانند اندازه گیری فشار خون یا دمای بدن نیز وجود دارد. دستگاه های کنسولی گران قیمت تر بوده و بیشتر در بیمارستان ها کاربرد دارند.
یک از نمونه پالس اکسیمتر خوب ارائه شده در مطب چین، پالس اکسیمتر انگشتی SB100 است که توسط شرکت معتبر رز مکس سوییس تولید و عرضه می شود. این دستگاه خانگی ۵۰ تا ۶۰ گرم وزن داشته و دارای مانیتور LED بزرگ می باشد. عملکرد ساده این دستگاه، کار را برای کاربران غیر متخصص نیز بسیار ساده نموده است.
یکی دیگر از نمونه دستگاه های مناسب برای ورزشکاران دستگاه پالس اکسیمتر برند Creative Medical می باشد که علاوه بر SPO2، ضربان قلب کاربر را نیز نمایش می دهد.
